Năm 1950, tỉnh Lào Cai được hoàn toàn giải phóng. Năm 1961, trường cấp III Lào Cai (nay là trường THPT số 1 thành phố Lào Cai) được thành lập.
Trải qua nửa thế kỷ xây dựng và phát triển với bao biến cố thăng trầm của lịch sử, song trường cấp III Lào Cai đã vượt qua mọi khó khăn thử thách để xây dựng trường trở thành trường THPT hàng đầu của tỉnh Lào Cai và khu vực miền núi phía Bắc. Những ngày đầu thành lập, với muôn vàn khó khăn của một ngôi trường cấp III đầu tiên nơi địa đầu biên cương của tổ quốc, cơ sở vật chất thiếu thốn, trường lớp là nhà tre vách nứa, thiết bị dạy và học còn rất nghèo nàn, học trò được tập hợp từ các huyện trong tỉnh cách xa trường hàng mấy chục cây số, các thầy cô giáo đều còn rất trẻ từ miền xuôi lên công tác, từ miền Nam tập kết ra miền Bắc…nhưng thầy và trò nhà trường đã không quản khó khăn, kiên trì bền bỉ, vượt lên trên khó khăn thử thách để xây dựng nhà trường.
Khóa học sinh cấp III Lào Cai đầu tiên ra trường có 39 học sinh tốt nghiệp năm 1964. Hội đồng thi do thầy Vũ Hữu Phan làm Chủ tịch, thầy Ma Văn Kháng làm Phó Chủ tịch. Danh sách học sinh tốt nghiệp hiện vẫn được lưu giữ tại Sở Giáo dục – Đào tạo Lào Cai. Đây thực sự là một dấu ấn lịch sử của nhà trường, sự kiện có ý nghĩa quan trọng, bởi dưới thời Pháp thuộc 90% người dân không biết chữ, ở Lào Cai chỉ có học sinh tốt nghiệp bậc tiểu học. Nhiều học sinh sau khi ra trường đã về quê hương công tác ở các cương vị khác nhau như: Tiến sĩ Nguyễn Hữu Vạn, hiện là Ủy viên trung ương Đảng, Bí thư tỉnh ủy Lào Cai; Tiến sĩ Nguyễn Đức Thăng nguyên Phó Bí thư thường trực tỉnh ủy Lào Cai; Anh hùng lực lượng vũ trang Nguyễn Văn Hòa, hiện là ủy viên BTV tỉnh ủy, trưởng ban Tổ chức tỉnh ủy Lào Cai; kĩ sư Nông Quốc Lộ, kĩ sư Lục Thượng Bình, kĩ sư Trần Xuân Cộng, bác sĩ Lý Hán Minh, bác sĩ Đặng Tuyết Nhung và còn rất nhiều người khác.
Với chặng đường 50 năm xây dựng và trưởng thành, trường THPT số 1 thành phố Lào Cai liên tục đạt danh hiệu trường tiên tiến xuất sắc, đơn vị lá cờ đầu bậc THPT ngành giáo dục tỉnh Lào Cai, được Đảng và Nhà nước ghi nhận, trao tặng nhiều danh hiệu và phần thưởng cao quý: Huân chương Lao động Hạng Ba năm 1996, Hạng Nhì năm 2001, Hạng Nhất năm 2008; Huân chương Độc lập Hạng Ba năm 2011; Cờ thi đua xuất sắc của Chính phủ các năm 2001-2002, 2004-2005, 2005-2006, 2008-2009, 2009-2010, 2010-2011; Cờ thi đua và Bằng khen của UBND tỉnh Lào Cai; Bằng khen của cụm thi đua các tỉnh miền núi phía bắc.
Nguồn tin: THPT SỐ 1 LÀO CAI